“Ik noem het mijn trukendoos. Ik neem ‘m overal mee naartoe, wij zijn onafscheidelijk.” Aan het woord is Lector Circular Plastics en Duurzame Kunststoffen Jan Jager. Hij vertelt over zijn speciale koffer. Tijdens colleges en op de plekken waar hij lezingen geeft, laat hij voorbeelden zien van bio-afbreekbare of recyclebare kunststofverpakkingsmaterialen die hij in zijn koffer bewaard. Jan Jager: “Je kunt duizend woorden gebruiken om iets uit te leggen, maar iets laten zien zegt vaak zoveel meer. Mijn koffer puilt inmiddels uit, want de ontwikkelingen volgen elkaar in een rap tempo op.”

Er is momenteel veel aandacht voor plastic. Is het niet de composteerbare verpakking van biologische paprika’s, dan is het wel de Ocean Clean Up van Boyan Slat wat het nieuws beheerst. Zowel het lectoraat Circular Plastics als het lectoraat Duurzame Kunststoffen plukken daar de vruchten van. Jan Jager: “Wij sluiten ons als NHL Stenden aan bij wat er om ons heen gebeurt in de maatschappij. Het interesseert studenten meer en meer. Onze minor trekt zelfs studenten van andere hogescholen aan. Dat is een positieve ontwikkeling. Ik kan zelf de problematiek rondom plastic niet meer oplossen maar ik kan wel bewustwording onder de jeugd creëren en zorgen dat ze ermee aan de slag gaan.”

Bio-based kunststof

Plastics worden gemaakt van aardolie en vroeg of laat zal deze grondstof uitgeput raken. Binnen het lectoraat Duurzame Kunststoffen gaan studenten op zoek naar alternatieven zoals bio-based kunststoffen, terwijl binnen het lectoraat Circular Plastics de nadruk ligt op het recyclen van kunststoffen. Bio-based kunststoffen worden gemaakt uit biomassa, zoals hout, suikers of plantaardige olie. Dit raakt niet op en belast het milieu minder. Jan Jager laat met zijn koffer zien wat er allemaal al gebeurt en mogelijk is op dat gebied. Eén van de voorwerpen uit de koffer is een rood plastic draagtasje van Kruidvat met de tekst: ‘deze tas is groen’. Dit draagtasje is gemaakt van rietsuiker en heeft dezelfde eigenschappen als een op aardolie gebaseerd draagtasje: het voelt hetzelfde en ziet er hetzelfde uit. Het is biologisch niet afbreekbaar maar wél recyclebaar.

Recycling heeft waarde

Een ander item in de koffer is een composteerbaar tasje die Jan heeft meegenomen uit een supermarkt in Italië. Dit tasje wordt alleen afgebroken op een industriële composthoop. Jan: “Een ander voorbeeld is het flesje van Coca-Cola die ik in het vliegtuig kreeg. Hierbij is een deel bio-based. Dat kun je zien aan een speciaal Plant Bottle-logo. Ik heb ook voorbeelden van hoe je met gerecyclede kunststoffen nieuwe producten kunt maken, zoals het sjaaltje van mijn secretaresse die ze bij Claudia Sträter kreeg. Dat sjaaltje is gemaakt van zes PET-flessen. Van gebruikte PET-flessen kunnen nieuwe garens worden gesponnen. Met de verkregen garens kan een weefsel worden gemaakt en voilà, je hebt een sjaaltje. Hetzelfde geldt voor het toilettasje van Claudia Sträter uit mijn koffer. Die is gemaakt van drie PET- flesjes. Zo zie je maar, recycling heeft waarde. Maar je moet het wel doen.”

Unieke waarde

Het pronkstuk in de trukendoos van Jan is een crèmepotje. Tot nu toe is het nog niet gelukt om polyester (PET) 100% bio-based te maken, maar tijdens het subsidieproject BioBTX, een samenwerking tussen de Rijksuniversiteit Groningen, Syncom, BioBTX, Sunoil Biodiesel, Cumapol en NHL Stenden, is dit wel gelukt. “Dit is uniek in Nederland en in Europa en is echt iets om trots op te zijn. We zijn het proces aan het opschalen. Waar ik nog meer trots op ben, is dat we Emmen en Noord-Nederland op de kaart hebben gezet op het gebied van duurzaamheid, circulaire economie en groene chemie. Dit hebben we bereikt doordat we samen optrekken: het bedrijfsleven, overheid en onderwijs. We overleggen veel en de lijntjes zijn kort. Dat werkt prettig en werpt zijn vruchten af.”

Missie

Over een paar jaar gaat Jan met pensioen. Iets waar hij mee worstelt omdat hij nog zoveel thema’s wil aanpakken en enthousiast wordt van zijn werk. “Ik ga elke ochtend met zoveel plezier naar mijn werk. Mijn doel is om een bijdrage te leveren en om mensen bewust te maken van de problematiek. Plastic is een mooi materiaal om mee te werken. Glas is gevaarlijk en metaal is te zwaar. Plastic is licht, buigzaam en sterk. Je moet er alleen op een goede manier mee werken. Dat begint al bij Design for Recycling, bij het ontwerp van producten. Mensen zien vaak de beelden van de plastic soup. Ik bevestig altijd dat het probleem er is , maar dat we druk bezig zijn met het vinden van een oplossing. We gaan stap voor stap de goede kant op.”